Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Όταν η διαδικασία της μεταμόρφωσης φτάσει στο αποκορύφωμά της, στο τελικό και αποφασιστικό της στάδιο, σημαδεύεται κατά διαστήματα από μια περίοδο έντονης οδύνης και εσώτερης συσκότισης, που ονομάστηκε από τους Χριστιανούς μυστικιστές «η σκοτεινή νύχτα της ψυχής». Το νοητικό άγχος και η έντονη κατάθλιψη που τη συνοδεύουν έχουν μεγάλη ομοιότητα με τα συμπτώματα της νοητικής ασθένειας την οποία οι ψυχίατροι ονομάζουν «καταθλιπτική ψύχωση» ή «μελαγχολία».

Tα συμπτώματα αυτά είναι: μια συγκινησιακή κατάσταση απόγνωσης μια έντονη αίσθηση αναξιότητας, μια συστηματική αυτοϋποτίμηση και αυτοκατηγορία η εντύπωση της περιπλάνησης μέσα σε μια κόλαση, η οποία γίνεται περιστασιακά τόσο ζωηρή ώστε να προκαλεί την ψευδαίσθηση της αμετάκλητης καταδίκης, μια οξεία και οδυνηρή αίσθηση διανοητικής αδυναμίας, μια απώλεια της θέλησης, της δύναμης και του αυτοελέγχου, μια συνεχής αναποφασιστικότητα και μια ανικανότητα και αποστροφή για δράση.

"Ο εαυτός βρίσκεται στο σκοτάδι γιατί τυφλώνεται από ένα Φως μεγαλύτερο από εκείνο που μπορεί ν’ ανεχθεί. Όσο καθαρότερο είναι το Φως τόσο περισσότερο τυφλώνει τα μάτια της κουκουβάγιας, κι όσο εντονότερες είναι οι ηλιακές αχτίδες τόσο περισσότερο τυφλώνουν τα οπτικά όργανα, τα παραλύει εξαιτίας της αδυναμίας τους, αποστερώντας τα από τη δύναμη της όρασης. Έτσι και το Θείο Φως της ενατένισης, όταν προσκρούει πάνω σε μια ψυχή που δεν είναι ακόμη τέλεια φωτισμένη, προκαλεί πνευματικό σκοτάδι, όχι μόνο γιατί ξεπερνά τη δύναμή της αλλά γιατί την τυφλώνει και την αποστερεί από τις φυσικές της αντιλήψεις…. Όπως τα μάτια που είναι εξασθενημένα και θολά από τα δάκρυα, πονούν όταν το διαυγές φως πέσει πάνω τους, έτσι και η ψυχή, επειδή είναι ακάθαρτη, υποφέρει εξαιρετικά όταν το Θείο Φως λάμπει πραγματικά πάνω της. Κι όταν οι αχτίδες αυτού του καθαρού φωτός λάμπουν πάνω στην ψυχή, για να εξαλείψουν τα μιάσματα, η ψυχή νιώθει πως είναι τόσο ακάθαρτη και άθλια ώστε μοιάζει σαν να έχει ταχθεί ο Ίδιος ο θεός ενάντιά της, κι αυτή ενάντια στο θεό… θαυμάσια αλλά και θλιβερή εικόνα! Τόσο μεγάλη είναι η αδυναμία και η ρυπαρότητα της ψυχής, ώστε το χέρι του θεού, που είναι τόσο απαλό και ευγενικό, το νιώθει σαν βαρύ και καταθλιπτικό, μολονότι δεν την πιέζει, ούτε πέφτει πάνω της, αλλά απλώς την αγγίζει, και αγγίζει την ψυχή ευσπλαχνικά, όχι για να την τιμωρήσει αλλά για να τη γεμίσει με τη χάρη Του".

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ